Keşif

•     Keşif nedir?

Herhangi bir adli olayın nasıl yapıldığı, olayın oluş şekli, olayda meydana gelen zarar ve ziyanın tespiti suçlu ve mağdura ait suç delillerinin tespiti için olay yerinde yapılan incelemeye denir.

•        Keşif kimin yönetiminde yapılır?

Hakim yönetiminde yapılır. Bazı durumlarda yani soruşturma evresinin gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcısı tarafından yapılır.

•        Keşif çeşitleri

1. Doğrudan doğruya keşif Keşif sırasında hâkim çekişmeli olay veya yer ile karşı karşıya ise ve bizzat mevcut bulguları inceliyorsa buna doğrudan doğruya keşif denir.
2. Temsili keşif Geçmiş bir olayla ilgili bir davada olay mahallinde, olayın meydana geldiği andaki şartlar temsili olarak temin edilerek keşif yapılıyorsa buna temsili keşif denir.

•        Keşfe karar verilmeden önce yapılması gereken işlemler

Keşfe karar verilmeden önce duruşma sırasında tarafların; iddia ve savunmaları tespit edilerek açıklığa kavuşturulmalı, çekişmeli olaylar, çekişme sebepleri ve iddialar ortaya konmalı, keşifte tespit edilecek, araştırılacak noktalar belirlenmelidir. Tüm deliller toplanıp dosyalandıktan sonra keşif kararı verilmeli, böylelikle tekrar tekrar keşif yapılma ihtimali ortadan kalkmış olmalıdır.

•        Keşifte kimler bulunabilir?

Bilirkişi, taraflar (şüpheli/sanık, müdafi, mağdur, vekil) ve tanıklar

Bu kişilere keşif gün ve saati bildirilerek keşfe davet edilir.

Eğer şüpheli veya sanık tutuklu ise zorunlu sayılan hallerde hakim kararı ile keşifte hazır bulundurulabilir.

Hakim veya Cumhuriyet savcısı keşif faaliyetinde, gerekiyorsa yardım alabilir. Örneğin, kasten sigortadan para almak için batırılan bir gemide keşif yapılacaksa dalgıçlardan yardım almak gibi. Hakimin, keşfe tanık götürmesi ve tanığın keşif mahallinde dinlemesi de mümkündür.

Bunların dışında keşif faaliyetinin sonucunu tutanağa geçirmek için bir zabıt kâtibi (yazman) da işlemde hazır bulunur. Acele hallerde, yemin verdirilerek bir kişiye bu görev verilebilir.

•     Keşifte kullanılan malzemeler

Bilgisayar, yazıcı ve kâğıt olarak sıralanabilir.

Keşif tutanağı bilgisayar ile yazılabileceği gibi el yazısı ile de yazılabilir. Keşif tutanağı el ile yazılmış ise bilgisayar ile yazılmış bir örneğinin dosya arasına konması gerekmektedir. Bunun sebebi bazı el yazıları okunamamakta ve Yargıtay da bunu böyle istemektedir. Bu yüzden keşifte bulunması gereken malzemeler

bilgisayar, yazıcı ve kâğıt olarak sıralanabilir.

•        Keşif Tutanağı

Tutanağa işlemin yapıldığı yer, zaman, işleme katılan veya ilgisi bulunan kişilerin isimleri yazılır. Keşif faaliyet sonucunda ulaşılan sonuçlar tutanağa geçirilir. Ayrıca keşif tutanağına, var olan durum ile olayın özel niteliğine göre varlığı umulup da elde edilemeyen delillerin yokluğu da yazılır.

• Bilirkişi

Bilirkişinin oy ve görüşlerine başvurulmasına karar verilecek hâller

· Çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde,

· Cumhuriyet savcısının, katılanın, vekilinin, şüphelinin veya sanığın, müdafinin veya kanuni temsilcisinin istemi üzerine bilirkişinin oy ve görüşlerine başvurulmasına karar verilebilir.

· Genel bilgi, tecrübeyle ya da hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenebilecek konularda bilirkişiye başvurulamaz.

Bazı durumlarda bilirkişi olarak muhakkak bir doktorun bulunması, olay yerinde bulunabilecek suç delillerinin doktor tarafından incelenmesi gerekir. Bu durumlar ölüm, yaralanma ve ırza geçme gibi olaylardır.

·         Bilirkişi raporunda aşağıdaki hususlar yer alır

· Görevlendirmeyi yapan merci,

· Dosya numarası,

· Yargılamanın taraflarına ait bilgiler,

· Görevlendirme tarihi ve süresi,

· İncelemenin konusu,

· Kendisinden gözlemlenmesi ve incelenmesi istenen maddi unsurlar,

· İnceleme yöntemi,

· Bilimsel ve teknik dayanaklar,

· Gerekçeli sonuç,

· Raporun düzenlenme tarihi,

· Bilirkişi gerçek kişi ise adı ve soyadı, unvanı, sicil numarası ve imzası,

· Bilirkişi tüzel kişi ise ticaret unvanı, kanuni temsilcisinin adı ve soyadı, tüzel kişi adına raporu tanzim eden gerçek kişi bilirkişinin adı ve soyadı ile sicil numarası ve imzası bulunur.